De reggia van Caserta met park, het aquaduct van Vanvitelli en het San Leucio-complex

Deze vakantie zijn we stof gaan opdoen voor enkele afleveringen van werelderfgoed in Italië en wat een weelde hebben wij weer aangetroffen.  De reggia van Caserta, een vorstelijk paleis in late barokstijl.

De geschiedenis van Napels en omstreken zal wel in een andere blog aan bod komen, maar in 1501 wordt de streek veroverd door de Spanjaarden, maar in 1734 werd Karel III van Bourbon  (Carlo Borbone) koning , een autonoom koninkrijk dat niet langer deel uitmaakte van het Spaanse Rijk. Hij wordt het hoofd van het koninkrijk der beide Siciliën. Hij besluit in 1750 om een nieuw koninklijk paleis te bouwen om het paleis van Versailles en het koninklijk paleis te Madrid te overtreffen als symbool van het nieuwe koninkrijk. Karel III was verzot op de landelijke omgeving van Caserta en deed beroep op een nederlands architect Ludwig Van Wittel, in Italië bijgevolg Luigi Vanvittelli om een project tot een goed einde te brengen dat zo'n twintig jaar zou duren. Het monumentale complex is bijzonder vanwege de manier waarop het een prachtig paleis samenbrengt met haar park en tuinen, alsmede de omliggende natuurlijke bossen, de jachthuizen en een zijdefabriek. Het paleis is een uitgesproken weerspiegeling van de Verlichting in materiële vorm, meer geïntegreerd in dan opgelegd aan de natuurlijke omgeving.

Na de Napoleontische periode in 1816, in welke periode Napoleon Bonaparte ook koning was van het koninkrijk Italië, een cumuljob naast keizer van Frankrijk, werd de troon opnieuw overgenomen door het huis van Bourbon.

In 1860  kwam er definitief een einde aan het verhaal door de intocht van Garibaldi en de eenmaking van Italië.

Het buitengewone monumentale complex van Caserta werd gepland zoals reeds gezegd

in 1750 door de architect Luigi Vanvitelli. Het omvat een weelderig paleis met een park, tuinen en een bosrijke omgeving, evenals het Aquaduct Carolino en het industriële complex San Leucio, gebouwd voor de productie van zijde.

Het koninklijk paleis is het middelpunt van de hele architecturale compositie en bevindt zich op een centrale as die het hele complex verbindt en verenigt. De portiek en de stroom van de fonteinen in het park die leiden naar de schilderachtige achtergrond van de waterval, gevormd door het Aquaduct Carolino, bevinden zich ook langs deze as.

Met zijn vier binnenplaatsen en drie atriums is het Koninklijk Paleis een geweldig voorbeeld van een monumentale structuur die is gebouwd als een prachtig paleis voor de koninklijke familie en zijn hof en tegelijkertijd een administratief centrum dat is geïnspireerd op het model van het Escoriaal in Madrid.

Het park is het nieuwste van de grote Europese tuinen, geïnspireerd door de creaties van Versailles en de 16e-eeuwse modellen van villa's in Rome en Toscane. De Engelse tuin is een van de grootste, oudste en belangrijkste pittoreske tuinen die in Europa zijn gecreëerd. Deze tuin is zowat 1,4 km lang, loopt op tot aan een bassin dat gevoed wordt door een waterval. Nu is Caserta heet en zeer droog. Het water van de de waterval wordt gevoed door een aquaduct van zo'n 41 kilometer lang, die het water gaat halen bij bronnen in het Parco Nazionale Partenio in de provincie Avellino.

Het Aquaduct Carolino, met zijn imposante viaduct "Ponti della Valle", is een verbluffend kunstwerk en biedt een buitengewone infrastructuur die niet alleen het paleis, de tuinen en de toekomstige hoofdstad van het koninkrijk dient, maar ook de molens, de ijzerfabriek en de industrieën gelegen langs zijn pad.

Het grootste deel van het San Leucio landgoed is het oude jachthuis van het Belvedère, omgebouwd door koning Ferdinand IV van Bourbon tot een zijdefabriek om een idealistische gemeenschap van arbeiders te creëren, die verzekerd waren van huizen, scholen, medische zorg en alle diensten. Het enorme gebouwencomplex rond de binnenplaatsen werd het symbool van een modelsamenleving gebaseerd op de waarde van werk en gelijkheid. Je kan dit zowat vergelijken met onze vorige blog over Crespi d'Adda .

In 1997 werden deze complexen ingeschreven op de lijst van het werelderfgoed op basis van de volgende criteria :

Criterium I:  Het landgoed Caserta uit de 18e eeuw is een unieke creatie van de geest van de Verlichting, die in staat was om gebouwen van grote architectonische waarde te bouwen, goed gelegen in een natuurlijk landschap, volgens een breed ontwikkelingsplan.

Criterium II : Het 18e-eeuwse koninklijk paleis van Caserta met het park, het aquaduct Carolino en het complex van San Leucio zijn allemaal belangrijke aanwijzingen voor de uitwisseling van menselijke waarden, dankzij de brede schaal van het oorspronkelijke project voor een ambitieus nieuw stad, bestaande uit imposante gebouwen, tuinen, straten en omliggende natuurlijke landschap volgens een innovatief concept van planning. Deze nieuwe configuratie van het landschap is gerealiseerd door technische werken van uitzonderlijk historisch belang, zoals het Aquaduct Carolino, dat is gemaakt om het hele complex te verbinden en te verenigen.

Criterium III : Het monumentale complex Caserta is een uitstekend voorbeeld van stadsplanning geïmplementeerd door de Bourbon-dynastie, volgens de Vitruviaanse principes van degelijkheid, functionaliteit en schoonheid in overeenstemming met de destijds in zwang zijnde neoklassieke cultuur.

Criterium IV : De uitzonderlijke waarde van het industriële complex van Belvedere, dat is gepland om zijde te produceren, is afgeleid van de idealistische principes die ten grondslag liggen aan de oorspronkelijke conceptie en beheer.

De site heeft goede voorwaarden voor sociaal-functionele integriteit omdat het Koninklijk Paleis en het Belvedère complex door de lokale gemeenschap worden herkend als een symbool van een historische periode van ontwikkeling van de regio; het Aquaduct Carolino heeft zijn oorspronkelijke bruikbaarheid behouden, niet alleen voor de koninklijke eigendommen, maar ook de omliggende gebieden.

De gebouwen hebben een materiaal-structurele integriteit omdat de latere aanpassingen aan de binnenruimten de kenmerken van hun architectuur niet hebben veranderd. De gebouwen en de tuinen zijn onderworpen aan wetenschappelijke restauratie en de omgeving behoudt de belangrijkste kenmerken van het oorspronkelijke landschapsontwerp.

De risico's voor het Koninklijk Paleis en park zijn de druk van de stedelijke ontwikkeling in het omliggende landschap en de slijtage veroorzaakt door de stroom bezoekers.

De risico's voor het San Leucio-complex zijn druk van de stadsontwikkeling in het omringende landschap en het tekort aan middelen voor onderhoud, vanwege het gebrek aan nieuw gebruik voor het grootste deel van het gebouw.

De risico's voor het Aquaduct Carolino zijn de transformatie van het omringende landschap als gevolg van verstedelijking en het tekort aan middelen voor onderhoud.

Hoewel het hele pand is beschermd, blijft de authenticiteit van de gebouwen en open ruimtes hoog. Het oorspronkelijke uiterlijk is nog steeds goed bewaard en de ongepaste intrusies zijn beperkt tot een acceptabel minimum.

De restauratie en het onderhoud van de gebouwen en de tuinen respecteren de originele projecten van Luigi Vanvitelli, zijn zoon Carlo en Francesco Collecini en behouden het oorspronkelijke materiaal en de structurele consistentie.

Lokale mensen houden de traditie levend om regelmatig het paleis en het park te bezoeken en moedigen de voortzetting van de ambachtelijke productie van zijde in San Leucio aan.

Met name het Koninklijk Paleis en het park, de Engelse Tuin, de Bosco di San Silvestro en de Belvedere-gebouwen zijn beschermd als monumenten.  Het voormalige koninklijke domein van San Leucio, de omliggende heuvels van Tifatini en het middeleeuwse stadje Casertavecchia worden ook beschermd. De omgeving van het Koninklijk Paleis, het brede ellipsvormige plein aan de voorkant van de zuidelijke gevel en de enorme straat naar Napels (de Viale Carlo III) worden ook beschermd als landschap.

Elke vorm van interventie in deze bufferzone heeft de toestemming nodig van de bevoegde autoriteit (de gemeente en het ministerie van cultureel erfgoed en activiteiten en toerisme via het plaatselijke kantoor, de Soprintendenza relevant voor "Belle Arti e Paesaggio" in de provincies Caserta en Benevento.

Een plan voor de bescherming van het landschap (landschapsplan) voor de omgeving van het Koninklijk Paleis en het landgoed van San Leucio werd in oktober 2000 door het Ministerie van Cultuur goedgekeurd. De bescherming van de omgeving van het Aquaduct Carolino is toevertrouwd aan het landschap beschermingsplan voor de Monte Taburno, goedgekeurd door het ministerie in 1996.

De verantwoordelijkheid voor het beheer van de activa van de staat werd onlangs overgedragen aan het Museum van het Koninklijk Paleis van Caserta, een agentschap van het Ministerie van Cultureel Erfgoed en Activiteiten en Toerisme opgericht in december 2014, om het behoud en de verbetering van het onroerend goed te garanderen.

Delen van het Koninklijk Paleis complex worden momenteel gebruikt door de school van de militaire luchtmacht, maar in december 2014 hebben de ministeries van Cultuur en Defensie een programma goedgekeurd om de school tegen december 2020 te verplaatsen en het hele Koninklijk Paleis te reserveren voor culturele en educatieve functies .

De Bosco di San Silvestro wordt gerund door vrijwilligers van het Wereld Natuur Fonds voor Natuur (WWF), die het open houden en open houden voor het publiek als een "oase" van flora en fauna.

De gemeente Caserta beheert de Belvedère- gebouwen, waar een museum van de koninklijke kamers en van zijdeproductie is.

Naast de ingelaste foto’s kan u hier ook kijken naar een filmpje over de dit erfgoed, die een bezoek zeer aantrekkelijk maakt.