Doorgaan naar hoofdcontent

Rubicon

Auteur : Steven Saylor
Oorspronkelijke titel : Rubicon
Eerste uitgave : 1999

Je weet het of niet, maar een Leuvense vereniging, SPQR, ligt ons nauw aan het hart. Onlangs tijdens een presentatie van een of ander boek, meldde Erik Claes ons het bestaan van een auteur die een reeks detectives heeft geschreven over Gordianus, een Romeinse Maigret of Hercule Poirot.

Het eerst boek dat ik las heeft als titel Rubicon en situeert zich natuurlijk in de eerste eeuw voor Christus. Wat moet je zoal weten om dit boek te verstaan?
De Rubicon is een riviertje van 29 kilometer lang in de Italiaanse regio Emilia-Romagna, uitmondend in de Adriatische Zee bij Ravenna. Ten tijde van de Romeinse Republiek was de Rubicon de grensrivier tussen Latium, dat door de Senaat werd bestuurd, en de Romeinse provincie Gallia Cisalpina. Het was in de Romeinse wet vastgelegd dat een generaal met een staand leger de Rubicon niet mocht oversteken. De rivier werd bekend toen Julius Caesar en zijn legioenen in 49 voor Christus de rivier zuidwaarts overstaken na de verovering van Gallië, waarmee de breuk met de Senaat een feit was en in feite gelijkstond met een staatsgreep. Caesar zou hier de woorden “Alea iacta est” (de dobbelsteen is geworpen). Hieruit groeide de zegswijze: "De Rubicon oversteken", bedoelt wordt een daad stellen die men niet kan teniet doen of waarop men onmogelijk kan terugkomen. Als dat riviertje maar 29 kilometer lang was, dan was ik er gewoon rond getrokken in plaats van over te steken. Waarschijnlijk gemakkelijker. Maar wat blijkt : of de historische Rubicon dezelfde is als de huidige Rubicon is niet met honderd procent zekerheid te zeggen. De huidige rivier kreeg haar naam in 1933, toen bij decreet van Benito Mussolini de plaats Savignano nel Romagna zich Savignano sul Rubicone mocht noemen.

Wij zijn tijdens de periode van de naweeën van het eerste triumviraat : Gaius Julius Caesar, Gnaeus Pompeius Magnus Maior en Marcus Licinius Crassus Dives deelden de macht in Rome. Maar het ging niet van harte, wat hen bond was de wens om de invloed van de senaat aan banden te leggen. Niets in de Romeinse politiek gebeurde zonder hun instemming.

Het verhaal situeert zich tijdens de burgeroorlog tussen Pompeius en Caesar. Dit was de strijd waarbij enerzijds Caesar en zijn volgelingen (de populares) het opnamen tegen de conservatieve leden van de Romeinse senaat, gesteund door Pompeius (de optimates). De voornaamste oorzaak van de oorlog was de poging van de senaat om de groeiende macht van Caesar te beteugelen. De oorlog duurde van 49 tot 45 voor Christus en werd gewonnen door Caesar, die door de senaat werd aangesteld tot dictator. De oorlog en de daaropvolgende politieke veranderingen leidden uiteindelijk het einde van de Romeinse Republiek in: de aanname van de titel Augustus door Octavianus in 27 voor Christus markeerde het begin van het Romeinse Keizerrijk.

Gordianus, de Vinder, een litteraire vrijheid om een detective aan te duiden, is een zestiger. Caesar is de Rubicon overgestoken en marcheert naar Rome. Pompeius, zijn aartsrivaal, maakt zich op om de stad te ontvluchten, waarbij hij Rome onbeveiligd, zonder enige vorm van bestuur en op de rand van chaos achterlaat. In deze staat van complete paniek wordt Pompeius 'neef, Numerius vermoord en nog wel in de villa van Gordianus. De veldheer draagt Gordianus op de moordenaar op te sporen. Gordianus heeft weinig keus: zijn zoon Meto bevindt zich aan de zijde van Caesar, zijn schoonzoon Davus wordt meegenomen door Pompeius en bij zijn lijfwachten ingedeeld. En dus wordt hij gedwongen de geheimen van de dode man achterhalen, om zo zijn familie te beschermen tegen verpletterende krachten die de Romeinse wereld voor altijd zullen veranderen.

Gordianus besluit in Rome de achtergronden van Numerius te achterhalen, zijn bezigheden, zijn familie, de plaatsen waar hij werd gezien. Als hij meent daar genoeg achtergronden te hebben gevonden besluit hij naar Brindisium (het actuele Brindisi) te trekken waarheen Pompeius gevlucht is in een poging zijn legioenen te verschepen naar Dyrrhachium (het huidige Dürres in Albanië). Via het buitenverblijf van Cicero in Formiæ waar hij steun zoekt bij Tiro, een vrijgemaakte slaaf en de schrijver van Gordianus' vroegere bondgenoot Cicero, reist hij over Terracina, Capua en Beneventum (is dat de via Appia niet?) naar Brindisium. Tiro bemachtigt een vrijgeleidebrief van Pompeius om te kunnen reizen en aan logies, paarden en vervoer te geraken in een regio die door Pompeius wordt bezet. Ondanks de vrijgeleide zijn er tal van gevaren op de weg. Een lijfwacht en wagenmenner worden geofferd voor de reizigers. En Domitius, een generaal uit het leger van Pompeius die slag diende te leveren bij Corfinium (actueel Corfinio in de regio Abbruzzi), vlucht naar Marseille en zijn legioenen sluiten zich aan bij Caesar en de volkstribuun Marcus Antonius. Deze stoten onmiddellijk door richting Brindisium en onze reizigers geraken slechts via list door het kamp van Caesar in de belegerde stad. Meer vertellen zou de spanning weghalen. Geen grootse plot, maar aangenaam te lezen en spannend. Het boekt geeft uiteraard een goed beeld van wat het vermoedelijk leven in Rome was, de verschillen tussen arm en rijk, slaven en vrijen, de onvermijdelijke bewegende legers en de kuiperijen en intriges rond de macht. Na de inname van Brindisium trekt Caesar naar Hispania om daar de andere legioenen van Pompeius te bekampen.
Leo.

Reacties

Populaire posts van deze blog

De ontvoering van Proserpina.

Enkel voor dit beeld van Gian Lorenzo Bernini (1598-1680) zou ik naar Rome gaan. Iedereen heeft wel zo'n beeldhouwwerk welk hij graag op zijn kast zou hebben of in zijn living staan. Sommigen zullen kiezen voor de David, Mozes of de Pietà (Michelangelo), anderen voor werk van Rodin of Meunier, enkelingen houden het bij Begga D'Haese. Ik dus niet. Proserpina is de Romeinse Persephone. Ik kan er uren naar kijken, de gaafheid van de sculptuur, de kleur van het marmer, de vingerafdrukken van de ontvoerder in de dijen van het ontvoerde meisje (ja, meisje, eerder een jonge dame naar de vormen te oordelen), de radeloosheid in de blik van Proserpina. Maak van een volgend bezoek aan Rome zeker eens het voornemen om Proserpina met een bezoek te vereren in de Galleria Borghese, waar nog veel anders schoons staat. En niet vergeten om je tickets op voorhand online te bestellen of je komt er niet in ! Persephone (Grieks: Περσεφονεια, Persefoneia) is in de Griekse mythologie ...

Colonia Ulpia Traiana

In 13/12 v.Chr. bouwt de Romeinse veldheer Nero Claudius Drusus de legerplaats Castra Vetera. Deze plaats bevindt zich aan de monding van de Lippe met de Rijn op de Fürstenberg. Dit fort diende als uitvalsbasis voor een veldtocht op de rechter Rijnoever in 8 v.Chr. die leidde tot de onderwerping van de Germaanse stam van de Sugambren. Zij werden gedwongen naar de linker Rijnoever te verhuizen en werden in het vervolg aangeduid als Ciberni, Cuberni of Cugerni. De nederzetting krijgt nadien de naam Cibernodorum en heeft dezelfde status als het noordelijke gelegen Batavodurum (Nijmegen), woonplaats van de Bataven. De nabijheid van een Romeins legioen in Castra Vetera en de ligging aan een zijarm van de Rijn zorgden ervoor dat de plaats zich in enkele jaren ontwikkelde tot een welvarende handelsnederzetting. Tijdens de Bataafse Opstand (69/70) deelde de plaats echter het lot van Castra Vetera en werd zij platgebrand. Grondplan In 71 werden zowel het fort en Cibernodorum...

De zaak Torfs

Auteur : Jo Claes Eerste uitgave : 2008. Deze krimi speelt zich af in Leuven en centraal in het verhaal staat de moord op de kunstexpert/restaurateur Pieter Torfs. Een beeldschone vrouw, Christine Jonckheere, vraagt hem of hij een schilderij dat geschilderd zou zijn door de laatmiddeleeuwse kunstenaar Martin Schongauer, op echtheid wil onderzoeken. Torfs, die een passionele maar bizarre verhouding heeft met zijn assistente, en open staat voor vrouwelijk schoon, vermoedt dat er iets niet pluis is met het schilderij. Maar toch neemt hij de opdracht aan als blijkt dat zijn cliënt in meer is geinteresseerd dan een louter zakelijke relatie. Na een wetenschappelijk onderzoek, schrijft Torfs schrijft een echtheidscertificaat uit. Later blijkt dit schilderij, inmiddels verkocht, toch een vervalsing te zijn. Kort daarna hangt Torfs te bengelen aan een koord. Zelfmoord ? Hoofdinspecteur Thomas Berg, is juist overgeplaatst van Brussel naar Leuven. Een ongelukkige liefde maak...