Werelderfgoed Unesco

Vooraleer wij aan de reeks beginnen, moet je natuurlijk weten wat Werelderfgoed is.  Ik ging daar bij te rade bij de website van de Unesco zelf.  Niemand beter dan zijzelf kunnen u dit beter uitleggen.

Werelderfgoed is cultureel en natuurlijk erfgoed dat wordt beschouwd als onvervangbaar, uniek en eigendom van de hele wereld, en waarvan het van groot belang wordt geacht om te behouden. Alleen erfgoed dat is ingeschreven op de Werelderfgoedlijst van UNESCO mag deze titel dragen. De lijst wordt jaarlijks samengesteld door de Commissie voor het Werelderfgoed, die bestaat uit vertegenwoordigers van 21 wisselende landen.

Het materieel werelderfgoed bestaat sinds de 42e sessie van de Commissie (2018) uit 1092 werelderfgoederen verspreid over 167 landen. Hiervan zijn 845 cultuurerfgoederen (C), 209 natuurerfgoederen (N) en 38 gemengde erfgoederen, die een combinatie van beide zijn (C/N). Plaatsing van een monument op de Werelderfgoedlijst levert geen geld op. 191 landen hebben de Werelderfgoed Conventie geratificeerd. Ieder land is zelf verantwoordelijk voor bescherming en behoud van de eigen monumenten. Wel is er een speciaal fonds (het Werelderfgoedfonds) voor hulp bij urgente bedreigingen.

Sinds 2005 is er één set van 10 criteria, waarvan naast het element van bijzondere universele waarde – aan minimaal één moet worden voldaan. Deze criteria worden als volgt gecodeerd en geformuleerd:

I.         het vertegenwoordigt een meesterwerk van een creatief menselijk genie

II.       het stelt een belangrijke interactie van menselijke waarden tentoon, gedurende een tijdspanne of binnen een cultureel gedeelte van de wereld, voor ontwikkelingen in architectuur of technologie, monumentale kunsten, stadsontwerp of landschapsinrichting

III.    het draagt een unieke of ten minste een exceptionele getuigenis van een culturele traditie of een samenleving, die nog voortleeft of is verdwenen

IV.   het is een bijzonder voorbeeld van een type gebouw of architectonisch of technologisch ensemble of landschap, dat significante stappen in de menselijke geschiedenis voorstelt

V.       het is een bijzonder voorbeeld van een traditionele menselijke bewoning of landgebruik, dat een cultuur (of culturen) vertegenwoordigt, in het bijzonder wanneer het kwetsbaar is geworden ten gevolge van onomkeerbare veranderingen

VI.    het is direct of tastbaar verbonden met gebeurtenissen of levende tradities, met ideeën, of geloof, met artistieke en literaire werken van bijzondere universele betekenis (de commissie beschouwt dit criterium alleen als toepasbaar in bijzondere omstandigheden en alleen in combinatie met een ander cultureel of natuurlijk criterium op de lijst)

VII.  het bevat buitengewone natuurverschijnselen of gebieden van buitengewone natuurlijke schoonheid en esthetisch belang

VIII. het is een bijzonder voorbeeld van belangrijke lopende ecologische en biologische processen in de evolutie en ontwikkeling van ecosystemen op het land, in zoet water, aan de kust en in en op zee, en van gemeenschappen van planten en dieren.

IX.    het herbergt de belangrijkste natuurlijke onderkomens voor het behoud van biodiversiteit, inclusief die welke bedreigde soorten herbergen van buitengewone, universele betekenis

X.         het is een gebied met een exceptionele, natuurlijke schoonheid.

De uiteindelijke beslissing over het al dan niet opnemen van een monument op de Werelderfgoedlijst ligt bij de Commissie voor het Werelderfgoed. Deze commissie komt één keer per jaar bijeen om, op basis van de adviesrapporten, te oordelen over de nieuwe nominaties.

De Commissie voor het Werelderfgoed kan een werelderfgoed plaatsen op de Lijst van bedreigd werelderfgoed. Dit gebeurt wanneer een grootschalig ingrijpen van buitenaf nodig is omdat het behoud in gevaar is. Met deze status kan acuut geld vrij worden gemaakt uit het Werelderfgoedfonds en wordt er internationale attentie gevraagd voor de bedreiging. Per juni 2011 geldt dit voor 35 monumenten, bijvoorbeeld voor de middeleeuwse monumenten in Kosovo.

Als de unieke status van een werelderfgoed verdwijnt, kan het door de Commissie helemaal van de Werelderfgoedlijst worden verwijderd. Dit gebeurde een maal met de erkenning van het cultuurlandschap van het Elbedal bij Dresden. Dit cultuurerfgoed werd volgens de Commissie zodanig beschadigd door de bouw van de Waldschlösschenbrug dat de erkenning werd ingetrokken.